30 marca odbyło się spotkanie osób w spektrum autyzmu i ich rodzin z Rzecznikiem Praw Obywatelskich prof. Marcinem Wiąckiem. Hasłem przewodnim było „Samorzecznicy u Rzecznika”.
Spotkanie było okazją do dyskusji o problemach, z jakimi na co dzień stykają się osoby w spektrum.
Gośćmi były osoby w spektrum związane m.in. z:
- inicjatywą Chcemy Całego Życia,
- Fundacją Autism Team,
- Klubami Świadomej Młodzieży.
Które tematy poruszano? Przeczytajcie!
D jak Dyskryminacja i E jak Edukacja
Samorzecznicy, którzy spotkali się z RPO, podkreślali szczególnie mocno problem dyskryminacji, dotykający osoby w spectrum autyzmu. Nieobce są im przemoc i wykluczenie, którym biuro RPO stara się zapobiegać, poprzez odpowiednie inicjatywy.
Kolejną kwestią, na którą uczestnicy spotkania zwracali uwagę, jest przestarzały i dyskryminujący osoby naeuroatypowe model edukacji. Samorzecznicy postulują odejście od oceniania zachowania. Jest ono bowiem często aktem dyskryminacji ze względu na rodzaj niepełnosprawności, w tym na spektrum autyzmu i neurotrudności.
Problemem jest niski poziom wiedzy kadry i nieumiejętność rozróżniania zachowania „niegrzecznego” od oznak spectrum autyzmu.
Przedstawiciele środowiska osób w spectrum postulują stosowanie opisów tego, jak dana osoba rozwija swoje umiejętności społeczne.
Inne postulaty dotyczące zmian w funkcjonowaniu szkół to:
- zastąpienie głośnych i drażniących dzwonków, melodiami lub sygnalizacją świetlną,
- udostępnienie uczniom tzw. miejsc wyciszeń,
- dostęp do pomocy psychologicznej w każdej szkole.
Trudności dorosłego życia osób w spectrum
Podczas gdy młode osoby w spectrum borykają się z trudnościami w szkole, dorośli doświadczają dyskryminacji na dalszej drodze kariery. Problemem jest niedostosowanie rynku pracy do osób ze szczególnymi potrzebami, a także system wspierania pracowników z niepełnosprawnością, który nie odpowiada specyfice osób autystycznych.
Trudnością, o której mówili samorzecznicy podczas spotkania z RPO, jest również uzyskanie diagnozy i właściwej pomocy psychologicznej. Zespoły diagnostyczne dysponują wiedzą sprzed kilkudziesięciu lat i nie rozpoznają spectrum w porę. Tymczasem późne rozpoznanie autyzmu prowadzić może między innymi do:
- uzależnienia,
- depresji,
- nerwic,
- zaburzeń odżywiania,
- nieuzasadnionych pobytów w szpitalach psychiatrycznych.
Zmian wymaga również system orzecznictwa oraz stosunek Komisji orzeczniczych, które nie zauważają problemów osób autystycznych. Ignorowane są nadwrażliwość sensoryczna i problemy neurologiczne.
Co na to wszystko Rzecznik Praw Obywatelskich?
RPO, prof. Marcin Wiącek, wskazał, że potrzeby osób w spektrum autyzmu są nadal niezauważane podczas projektowania dokumentów strategicznych, programów i ustaw czemu Biuro RPO stara się przeciwdziałać.
W ramach swoich działań Biuro RPO skierowało pismo do Ministerstwa uwagi do Strategii Rozwoju Usług Społecznych. RPO wskazał, że szczególne potrzeby osób w spektrum autyzmu i skierowane do nich rozwiązania zostały pominięte zarówno w diagnozie, jak i w zaplanowanych działaniach.
O uwzględnienie potrzeb osób w spektrum autyzmu Rzecznik upominał się również w wystąpieniu do Ministra Sprawiedliwości w sprawie przeciwdziałania przemocy w procedurach sądowych związanych z przesłuchaniem jako świadków. Prof. Marcin Więcek wskazał, że osoby w spektrum autyzmu mogą być niezwykle wrażliwe na poszczególne bodźce, co uniemożliwia ich przesłuchanie w typowych warunkach.
Jako sprawę szczególnie pilną RPO wskazał również pomoc uchodźcom z autyzmem.
Więcej na Autyzm. Samorzecznicy u Rzecznika.