Wsparcie. Słowo, które może być rozumiane w wieloraki i w bardzo zróżnicowany sposób. Większości z Was wsparcie kojarzy się zapewne ze wsparciem finansowym, materialnym, być może ze wsparciem psychologicznym.
A wsparcie w kontekście osób z niepełnosprawnościami? Czym właściwie jest? Jak go udzielać mądrze, czyli tak, aby przekładało się na długofalową poprawę sytuacji życiowej, a nie było jedynie jednorazowo udzieloną pomocą?
Od początku działalności naszej Fundacji zdajemy sobie sprawę, że wsparcie, udzielane osobom z niepełnosprawnościami, powinno charakteryzować się ciągłością oraz skutecznością. Pomoc materialna czy finansowa, zwłaszcza ta, udzielana jednorazowo lub „z doskoku”, chociaż bardzo potrzebna, nie jest jednak w stanie załatwić wszystkich problemów, z jakimi borykać się muszą na co dzień osoby z niepełnosprawnościami.
Wsparcie, rozumiane jako pomoc finansowania, nie zniweluje bowiem nierówności na rynku pracy i nie spowoduje równości szans. Będzie ogromną pomocą, jednak może nie rozwiązać wszystkich problemów dnia codziennego.
Dlatego nasze projekty koncentrują się na bezpośrednim wsparciu osób z niepełnosprawnościami – inwestycji w ich wiedzę i umiejętności. Skutecznie działamy stale szkoląc, motywując, umożliwiając uczestnictwo w kursach (często bardzo specjalistycznych), asystując podczas codziennych czynności, a tym wszystkim zwiększając szanse na wejście na otwarty rynek pracy lub dalszą naukę.
Projekty te od początku stanowią bardzo mocny filar działalności naszej Fundacji. Na czym dokładnie polega oferowane przez nas wsparcie?
Sprawdźcie!
Asystent potrzebny… od zaraz
Osoby pełnosprawne często nie zdają sobie sprawy, ile wysiłku, z powodu barier w otoczeniu, a także w świadomości społeczeństwa, może kosztować osobę z niepełnosprawnością załatwienie prostych czynności dnia codziennego. Co więcej, bez wsparcia asystenta, niektóre z tych czynności mogą okazać się wręcz niemożliwe.
Dlatego też część naszych projektów nierozerwalnie związana była z oferowaniem usług asystenckich. W projekcie „Usługi asystenta osobistego szansą na samodzielność”, w którym wzięło udział sto osób, asystent oferował wsparcie w dotarciu do różnych miejsc, w załatwieniu spraw urzędowych i w czynnościach dnia codziennego, a także w dostępie do zajęć edukacyjnych, kulturalnych, sportowych czy rekreacyjnych.
Z kolei projekt „Asystent wspomagający kontakty osób niepełnosprawnych z urzędami i innymi podmiotami publicznymi” kierowany był do osób z niepełnosprawnościami wzroku i obejmował asystenturę podczas kontaktów z urzędami, szpitalami oraz innymi tego typu podmiotami publicznymi.
Dwa nasze projekty, tj. „Asystent rodziny z dzieckiem niepełnosprawnym” oraz „Świadczenie usługi asystenta w rodzinie z dzieckiem z niepełnosprawnością” oferowały wsparcie asystenta w opiece nad dzieckiem z niepełnosprawnością.
W obydwu projektach asystent oferował sprawowanie opieki nad dzieckiem z niepełnosprawnością na czas nieobecności rodzica, wykonywanie czynności opiekuńczych, towarzyszenie dziecku w zastępstwie rodzica, który w tym czasie mógł realizować własne potrzeby zdrowotne, zawodowe, edukacyjne lub załatwić sprawy urzędowe. Asystent mógł również towarzyszyć rodzicowi w czynnościach opiekuńczych, w kontaktach ze służbą zdrowia czy z innymi podmiotami, istotnymi dla rozwoju dziecka.
Asystencja to jednak nie wszystko.
Rozwój osobisty drogą do rozwoju zawodowego
Wsparcie, oferowane przez naszą Fundację, to nie tylko możliwość skorzystania z usług asystenckich. Bywa bowiem i tak, że osoba z niepełnosprawnością nie ma potrzeby asystencji, natomiast ważna jest dla niej możliwość podniesienia swoich kompetencji i umiejętności.
FIRR wychodzi naprzeciw tym potrzebom, m.in. poprzez wieloletnie prowadzenie Centrum im. Ludwika Braille’a oraz placówki wsparcia i rozwoju osobistego osób niepełnosprawnych. Oba te projekty łączy jeden cel: zwiększenie samodzielności osób z niepełnosprawnościami poprzez m.in. podwyższenie ich kompetencji.
W ramach projektu „Centrum im. Ludwika Braille’a” klienci, którymi mogą być osoby z niepełnosprawnością wzroku lub schorzeniami psychicznymi, mogą liczyć na cały wachlarz różnorodnych form wsparcia.
Należą do nich:
- kursy językowe,
- szkolenia z umiejętności miękkich (np. kurs z wizażystką),
- szkolenia umiejętności miękkich lub rozwoju osobistego poprzez ruch,
- kursy komputerowe,
- kurs orientacji przestrzennej,
- kurs czynności życia codziennego,
- warsztaty z zakresu wykorzystania w orientacji przestrzennej elementów echolokacji oraz nowoczesnych technologii,
- wsparcie psychologa,
- wsparcie psychodietetyka,
- wsparcie prawnika,
- warsztaty z zakresu rozwoju manualnego,
- wsparcie asystenta podczas udziału w powyższych formach wsparcia indywidualnego i grupowego.
Z kolei celem prowadzenia placówki wsparcia i rozwoju osobistego osób niepełnosprawnych jest zwiększenie kompetencji uczestników Projektu w zakresie określonym w Indywidualnych Planach Działania. Dzięki realizacji planu możliwy jest pełniejszy udział w życiu zawodowym i pozazawodowym OzN.
Indywidulany Plan Wsparcia obejmuje takie usługi, jak: coaching, zajęcia z zakresu efektywnej komunikacji z wykorzystaniem technologii dostępowych (w tym informatycznych), zajęcia z zakresu orientacji przestrzennej, zajęcia ukierunkowane na wzrost samodzielności, warsztaty psychologiczne i umiejętności miękkich, zajęcia wizażu, kursy rozwoju osobistego przez ruch, inne kursy i szkolenia, pobudzające rozwój osobisty, zajęcia poszerzające poziom edukacji uczestników, możliwość skorzystania z usług asystentów wspierających lub z usług specjalistycznych asystentów osób niepełnosprawnych, w tym tłumaczy języka migowego.
Jak zapewne pamiętacie, jedną z idei, przyświecających powstaniu naszej Fundacji, było umożliwienie osobom z niepełnosprawnościami wejścia na otwarty rynek pracy i zwiększenie poziomu zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami.
Zanim jednak omówimy projekty, których celem była i jest aktywizacja zawodowa OzN, warto przytoczyć niestety wciąż zasmucające statystyki.
Ze względu na rozbieżność przyjmowanych definicji niepełnosprawności, jednoznaczne określenie dokładnej liczby osób z niepełnosprawnościami, żyjących w Polsce, jest trudne. Szacuje się ją na poziomie od 3,7 – 4 milionów osób, co stanowi około 12% populacji.
Z kolei BAEL (Badanie Aktywności Ekonomicznej Ludności), przyjmując jako kryterium niepełnosprawności posiadanie stosownego orzeczenia, zaświadczenia z ZUS o stopniu niezdolności do pracy i pobierania świadczenia rentowego, oszacował liczbę osób z niepełnosprawnościami na 2,4 miliona osób (stan na dzień 31 grudnia 2020 roku).
Niezależnie od powyższego, warto skupić się na bardziej szczegółowych danych, podanych przez BAEL, dotyczących aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych prawnie w wieku produkcyjnym w IV kw. 2022 roku.
Okazuje się, że współczynnik aktywności zawodowej w grupie osób niepełnosprawnych w wieku produkcyjnym wyniósł 33,5%, a wskaźnik zatrudnienia 31,6%.
Statystki z roku na rok poprawiają się, jednak osoby z niepełnosprawnościami są wciąż dyskryminowane na rynku pracy. Bardzo często jedynym miejscem, gdzie mogą realizować się zawodowo są zakłady pracy chronionej; drzwi otwartego rynku pracy pozostają przed nimi w większości przypadków wciąż zamknięte.
Od niemal 20 lat staramy się zmienić tę sytuację, aktywnie działając przeciw wykluczeniu zawodowemu OzN i oferując naszym klientom bardzo szerokie wsparcie w zakresie ich powrotu lub wejścia na rynek pracy. Warto w tym miejscu również zauważyć, że bardzo często już sam udział w projektach, związanych z asystencją osobistą czy usamodzielnianiem się, prowadzi naszych klientów do aktywizacji zawodowej i odnalezienia się na otwartym rynku pracy.
Aby jednak móc jak najpełniej wychodzić naprzeciw potrzeb OzN realizowaliśmy i nadal realizujemy szereg projektów, których głównym, zasadniczym celem jest aktywizacja zawodowa osób z niepełnoprawnościami.
Ze zrealizowanych projektów wystarczy wymienić chociażby takie projekty, jak: „Krok ku dorosłości – aktywizacja zawodowa młodych osób z niepełnosprawnościami” (okres realizacji lata 2018-2020), „Świadczenie indywidualnego treningu kompetencji i umiejętności społecznych dla osób niepełnosprawnych w ramach projektu „Aktywni zawodowo – Aktywni Społecznie” (ETAP I) (okres realizacji lata 2019 – 2020), „Indywidualne wsparcie absolwentów SOSW w wejściu na rynek pracy” (okres realizacji lata 2016 – 2018), „Staże drogą do zatrudnienia na otwartym rynku pracy” (okres realizacji lata 2017 – 2019) czy „Od stażu do angażu – aktywizacja społeczno-zawodowa osób z niepełnosprawnościami” (okres realizacji lata (2018 – 2019).
Obecnie realizowane projekty, których celem jest aktywizacja zawodowa osób z niepełnosprawnościami, to: „Praca dla Absolwenta”, „Staże drogą do zatrudnienia na otwartym rynku pracy IV”, „Przez staż do zatrudnienia – aktywizacja zawodowa osób z niepełnosprawnościami z woj. łódzkiego”, „Od stażu do angażu – aktywizacja zawodowa osób z niepełnosprawnością z woj. mazowieckiego”.
Wszystkim tym projektom przyświeca jedna idea, jaką jest wyrównanie szans na rynku pracy osób z niepełnosprawnościami i osób pełnosprawnych.
Warto w tym miejscu wspomnieć, że droga do zawodowej aktywizacji wiedzie właśnie przez różnorodne formy wsparcia, takie jak m.in.: indywidualna praca z coachem, staże zawodowe, mające na celu zdobycie doświadczenia zawodowego, kursy i szkolenia zawodowe z otwartego rynku, pośrednictwo pracy, warsztaty umiejętności miękkich oraz związane z samodzielnym poruszaniem się po rynku pracy, poszukiwaniem, znalezieniem i utrzymaniem zatrudnienia czy pomoc asystenta.
Podsumowanie
„Wsparcie niejedno ma imię”, można by podsumować długoletnie działania, podejmowane przez naszą Fundację w zakresie wspierania osób z niepełnosprawnościami, mające na celu umożliwienie dążenia do samodzielnego życia i aktywności zawodowej.
Trudno oddzielić aktywność zawodową od „pełnego życia” i całkowitej możliwości samostanowienia. W dużej mierze warunkują się bowiem ona wzajemnie: nie ma aktywności zawodowej bez samodzielnej egzystencji, podobnie jak trudno wyobrazić sobie niezależne, samodzielne życie, bez elementu zawodowej aktywności.
W naszej Fundacji w pełni zdajemy sobie z tego sprawę, dlatego od początku działalności dążymy do tego, aby osoby z niepełnosprawnościami mogły żyć pełnią życia, zarówno społecznego, jak i zawodowego.