4 marca 2019 roku został opublikowany raport „Przychodzi baba do lekarza – dostępność usług ginekologicznych dla kobiet z niepełnosprawnością” przygotowany przez Fundację Kulawa Warszawa, we współpracy z Pełnoprawna.
Oto kilka relacji:
„Jeden raz lekarz powiedział mamie, że on takich jak ja nie bada.”
„Chciałam się zapisać do szkoły rodzenia, żeby ktoś mi powiedział, jak się zajmować takim małym dzieckiem. Ale pani ginekolog nam powiedziała, że nie ma grup dla takich osób jak my. Wy się zdecydowaliście na dziecko?”
„Kiedy chciałam tabletki, żeby nie mieć dziecka, to w naszym mieście byłam u lekarza, przyprowadzono do mnie lekarza psychiatrę, tak przy wszystkich pacjentach właściwie poproszono mnie nawet do wyjścia i żebym udała się z nim na rozmowę.”
Szokujące, nieprawdopodobne – to pierwsze słowa, jakie się nasuwają po przeczytaniu tych wypowiedzi. Niestety, to prawdziwe relacje ponad 20 kobiet z niepełnosprawnościami z województwa mazowieckiego – uczestniczek projektu.
W wywiadach opowiadały o swoich doświadczeniach podczas wizyt u ginekologów, dzieliły się też swoimi odczuciami. Zdecydowana większość podkreślała wiele barier, z jakimi spotykają się w rzeczywistości.
Cele raportu
W 2018 roku z inicjatywy Katarzyny Bierzanowskiej z Fundacji Kulawa Warszawa i inicjatywy Pełnoprawna w kilkuosobowym zespole (Justyna Dubanik, Magdalena Kocejko, Milena Trojanowska, Agnieszka Wołowicz) przeprowadzone zostały rozmowy – według ustalonego wcześniej scenariusza – z kobietami z różnymi niepełnosprawnościami.
Badaniom przyświecały dwa założenia – staranie o zapewnienie godności i podmiotowości każdego człowieka, niezależnie od stopnia oraz rodzaju niepełnosprawności, gwarantowane zapisami Konwencji ONZ dotyczącej prawa osób z niepełnosprawnościami oraz – prawo do ochrony życia. W projekcie uwzględnione zostały też rekomendacje Komitetu ONZ ds. wdrażania konwencji z września 2018 roku (posiedzenie w sprawie Polski). Rekomendacje Komitetu wskazują na potrzebę uwzględnienia perspektywy płci w kontekście zatrudnienia, procesu deinstytucjonalizacji, pozyskiwania danych czy wsparcia psychicznego. Akcentują potrzebę zwalczania i przeciwdziałania przemocy wobec kobiet z niepełnosprawnościami, konieczność zapewnienia im praw reprodukcyjnych, opieki zdrowotnej, zdrowia seksualnego, dostępu do antykoncepcji na zasadzie równości z innymi.
Celem projektu była nie tylko identyfikacja barier oraz problemów, z jakimi spotkają się na co dzień kobiety z niepełnosprawnościami, korzystające z pomocy lekarzy ginekologów, ale i wypracowanie rekomendacji, pozwalających zapewnić kobietom faktyczny dostęp do usług ginekologicznych.
Wnioski z raportu
Przeprowadzone badania pokazały ogrom dyskryminacji, z jaką spotykają się kobiety z niepełnosprawnościami. Raport wymienia 6 najważniejszych. Są to::
- dostępność usług ginekologicznych nie ogranicza się do kwestii związanych z dostępnością architektoniczną samego gabinetu. Bariery te mają dużo szerszy charakter i dotyczą: świadomości, problemów organizacyjno-proceduralnych, związanych z komunikacją i dostępem do informacji,
- kobiety z niepełnosprawnościami natrafiają na bariery na każdym etapie wizyty ginekologicznej,
- brak przestrzegania zagwarantowanych konstytucyjnie oraz wynikających z Konwencji o prawach osób z niepełnosprawnościami praw kobiet z niepełnosprawnością do niedyskryminacyjnego dostępu do służby zdrowia,
- obniżenie jakości usług – wynika między innymi z dyskryminacji ze względu na niepełnosprawność w dostarczaniu usług zdrowotnych,
- kobiety z niepełnosprawnościami wciąż postrzegane są bardziej jako obiekty oddziaływań medycznych a nie, jak wynika z zapisów konwencji – jako pełnoprawne odbiorczynie usług.
Według autorek raportu – szczególnie trudną sytuację mają kobiety z niepełnosprawnością intelektualną – to je spotyka największa dyskryminacja. Mieszkając na przykład w Domach Pomocy Społecznej pozbawiane są możliwości wyboru lekarza ginekologa, wybory te dokonywane są odgórnie.
Raport z pełnymi wynikami i rekomendacjami dostępny jest na stronie: kulawawarszawa.pl
Projekt objęty został patronatem Rzecznika Prawa Obywatelskich.
