Nie milkną echa VII Kongresu Osób z Niepełnosprawnościami, który odbył się 23 października w formule online.
O jego zrelacjonowanie pokusił się Mateusz Rożański z portalu niepełnosprawni.pl
Przedstawiamy streszczenie artykułu:
Wystąpienie Rzecznika Praw Obywatelskich na Kongresie
Autor artykułu zwrócił uwagę na słowa Rzecznika Praw Obywatelskich, prof. Marcina Wiącka, otwierającego Kongres:
Są sprawy, z którymi sobie nie radzimy, w których jesteśmy niekonsekwentni, a nawet w niektórych miejscach można zaobserwować regres. Brakuje wciąż równości w dostępie do edukacji, opieki zdrowotnej, realnego wsparcia psychologicznego i finansowego, systemu asystencji osobistej dla osób z niepełnosprawnością. Brakuje też opieki wytchnieniowej dla ich opiekunów, edukacji antydyskryminacyjnej, promowania dostępności, dostępu do mieszkalnictwa. Ta lista jest bardzo długa i otwarta. Osoby z niepełnosprawnościami mogą prowadzić twórcze, aktywne i niezależne życie, jeżeli otrzymają odpowiednie wsparcie.
Jak podkreślał Rzecznik Praw Obywatelskich:
Środowisko osób z niepełnosprawnościami apeluje od lat o to, by to wsparcie było możliwie zdeinstytucjonalizowane.
Dodał również:
Epidemia koronawirusa uwypukliła szereg negatywnych konsekwencji masowej instytucjonalnej opieki nad osobami starszymi i z niepełnosprawnością. Podstawowym działaniem wspierającym osoby z niepełnosprawnościami nie musi i nie powinno być umieszczanie ich w domach pomocy społecznej. Człowiek z niepełnosprawnością może pozostać w miejscu zamieszkania. Udzielane wsparcie ma być dostosowane do potrzeb i nie może ograniczać decydowania o sobie i aktywnego życia.
W dalszej części podsumowania, autor zwrócił uwagę na strategię deinstytucjonalizacji. Jej celem jest opracowanie procesu odchodzenia od opieki w wielkich instytucjach na rzecz usług świadczonych lokalnie. Są to mieszkalnictwo wspomagane i usługi asystenckie. Podkreślił on brak dialogu między rządem a środowiskiem osób z niepełnosprawnościami w pracach nad dokumentem.
Minister Rodziny i Polityki Społecznej Marlena Maląg o polityce rządu
O polityce rządu mówiła też Minister Rodziny i Polityki Społecznej Marlena Maląg:
W roku 2015, kiedy obejmowaliśmy rządy, to te nakłady na wsparcie osób niepełnosprawnych wynosiły ponad 15 miliardów złotych. Dzisiaj jest to blisko 32 miliardy. Programy, które zostały po drodze wdrożone to utworzenie Funduszu Solidarnościowego, asystencji osobistej, czy opieki wytchnieniowej. Są to również Centra opiekuńczo-mieszkalne, czy wprowadzenie tzw. 500 plus dla osób z niepełnosprawnością.
Marlena Maląg podkreślała, że strategia deinstytucjonalizacji musi zacząć być realizowana znacznie wcześniej, niż w 2035 roku. Zawiera ona bowiem instrumenty, które są bardzo potrzebne. Zapewniła o planowanych rozwiązaniach systemowych, takich jak na przykład usługi asystenckie.
Pani Minister przypomniała też o miliardzie złotych na działania wspierające osoby z niepełnosprawnością. Podkreśliła, że Strategia Usług Społecznych jest dzisiaj na etapie konsultacji, które trwają do 2 listopada br.
Gdynia i Gdańsk jako przykłady idealne
W VII Kongresie Osób z Niepełnosprawnościami udział brał również Michał Guć, wiceprezydent Gdyni ds. innowacji.
Podkreślał on merytoryczne uzasadnienie deinstytucjonalizacji, a także zwrócił on uwagę na korzyści finansowe z niej płynące. Obecnie w Gdyni istnieje około 130 miejsc w mieszkaniach chronionych i wspieranych. Koszt utrzymania osób wymagających największego wsparcia wynosi poniżej 3 tysięcy złotych. Dopłata do pobytu w domu pomocy społecznej zaczyna się od 3,5 tysiąca złotych miesięcznie.
Autor artykułu przytoczył słowa wiceprezydenta Gdyni ds. innowacji:
My nie mamy dla osób z niepełnosprawnością budować nowych domów pomocy społecznej. Mamy szukać rozwiązań, które pozwolą im z odpowiednim do ich potrzeb wsparciem, funkcjonować w swoim środowisku.
Liczne rozwiązania zapewniające prawo do niezależnego życia osobom z niepełnosprawnością wprowadzano także w Gdańsku. Stało się to dzięki Joannie Cwojdzińskiej, wiceprezesce Polskiego Stowarzyszenia na rzecz Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną, przewodniczącej gdańskiego Koła PSONI.
Joanna Cwojdzińska podkreślała znaczenie mieszkań, w których osoby z niepełnosprawnościami mogłyby dalej realizować swoją niezależność w lokalnej społeczności. Wspominała o mieszkaniach wspomaganych, chronionych jak również o własnych mieszkaniach, połączonych z usługami asystenckimi. Przykładem może być funkcjonujący w Gdańsku model mieszkań wspomaganych dla osób i rodzin zagrożonych wykluczeniem. Z pomocą asystentów mieszkają w nich dorosłe osoby z niepełnosprawnością intelektualną.
Podsumowanie Kongresu
Jak podkreśla Mateusz Rożański, olbrzymie emocje na Kongresie wzbudziła historia Pawła Ileckiego. Jest on doktorantem i aktorem, osobą z niepełnosprawnością, w spektrum autyzmu i z doświadczeniem kryzysu bezdomności. Chwalił Kamiliańską Misję Pomocy Społecznej „Święty Łazarz”, gdzie mobilizowano go do podejmowania kolejnych życiowych aktywności, kształcenia, rozwijania swoich pasji. Jednocześnie Paweł Ilecki wskazywał na wady Domów Pomocy Społecznej:
Nie ma zainteresowania bezpośrednio danym człowiekiem. To jest wielka, paskudna umieralnia i to umieszczona w centrum Warszawy. Mój OPS płaci miesięcznie za mój pobyt w DPS 6700 zł miesięcznie. Gdyby mi te pieniądze dano do ręki, to spokojnie wynająłbym sobie kawalerkę, opłaciłbym opiekunkę i żył sobie bardzo dobrze – zauważył.
Historii Pawła Ileckiego jest doskonałym argumentem za tym, by instytucje DPS zastępować mieszkaniami wspomaganymi czy wspomaganymi społecznościami mieszkaniowymi.
VII Kongres Osób z Niepełnosprawnościami zakończył się przyjęciem Ustawy o:
- mieszkalnictwie wspomaganym do II kwartału 2022 roku,
- ambitnej strategii deinstytucjonalizacji z konkretnymi wskaźnikami na poszczególne lata, zakładającej wprowadzenie w określonych terminach kluczowych zmian legislacyjnych.
Celem strategii jest to, by osoby z niepełnosprawnościami miały możliwość wyboru spośród rozwiązań alternatywnych wobec segregacji, co podkreślił uczestniczący w kongresie Milan Šveřepa z Inclusion Europe.