W związku z trwającym konfliktem zbrojnym na terenie Ukrainy, do Polski napłynęło niemal dwa miliony uchodźców. Część z nich rusza w dalszą drogę, część zatrzymuje się w kraju, znajdując schronienie u ludzi dobrej woli.
Warto jednak pamiętać, że osoby, uciekające z terenu, ogarniętego wojną, wymagają nie tylko pomocy materialnej, w postaci dachu nad głową, jedzenia, ubrań, środków higieny osobistej czy środków czystości.
Równie ważna w ich przypadku będzie pomoc oraz wsparcie psychologiczne. Uchodźcy bowiem, mierząc się z traumą wojny, cierpią bardzo często na PTSD, czyli zespół stresu pourazowego.
Sprawdź, jak on się objawia oraz jak pomóc uchodźcom.
Czym jest PTSD?
Skrót PTSD pochodzi od angielskiego „posttraumatic stress disorder” i oznacza zaburzenie psychiczne, pojawiające się u osób, doświadczających pośrednio lub bezpośrednio skrajnie stresujących wydarzeń.
PTSD dotyka najczęściej żołnierzy wracających z misji wojennych oraz cywili, będących ofiarami lub świadkami zbrodni wojennych, ale nie tylko. Zespół stresu pourazowego może pojawić się również na skutek doświadczenia:
- przemocy,
- wypadku,
- obawy o swoje życie, związanej z chorobą,
- katastrofy,
- klęski żywiołowej,
- śmierci bliskiej osoby.
Warto pamiętać, że goszczący u nas uchodźczynie i uchodźcy z Ukrainy mogą cierpieć na PTSD. Sprawdź, na jakie symptomy zwrócić uwagę.
Pierwsze symptomy PTSD
Objawy zespołu stresu pourazowego mogą pojawić się w ciągu trzech lub sześciu miesięcy, lub też w ciągu kilku tygodni, po traumatycznym wydarzeniu.
Do najbardziej charakterystycznych objawów PTSD należą:
- rozpacz,
- przygnębienie,
- lęk,
- złość,
- poczucie winy.
- nawroty wspomnień,
- koszmary senne,
- nadmierna aktywność,
- nadmierna czujność,
- napięcie,
- bezsenność,
- uczucie paniki i strachu,
- depresja.
Objawom psychicznym towarzyszą objawy fizyczne, takie jak ból, biegunka, nieregularne bicie serca, bóle głowy.
Osoby, cierpiące na PTSD są bardziej podatne na nadużywanie alkoholu, środków przeciwbólowych lub narkotyków.
Jak pomóc osobom, cierpiącym na PTSD?
Osoby, u których podejrzewa się zespół stresu pourazowego, powinny otrzymać jak najszybciej fachową pomoc, w postaci wizyty u psychologa. Jednak najbliższe otoczenie może również pomóc im zmierzyć się z traumą.
Pamiętaj:
- Okazuj zrozumienie i bądź cierpliwy. Przede wszystkim bądź dobrym słuchaczem. Nie pouczaj, nie dawaj dobrych rad, po prostu bądź i okazuj wsparcie. Opowiadanie o traumie jest elementem procesu zdrowienia.
- Postaraj się wyeliminować z otoczenia bodźce, wyzwalające objawy PTSD. Należą do nich na przykład głośne, nagłe dźwięki, intensywne zapachy, nadmiar informacji i obrazów z miejsc, związanych z traumą.
- Nie odbieraj symptomów zespołu stresu pourazowego PTSD osobiście. Uchodźcy, borykający się z PTSD mogą być emocjonalnie odrętwiali i wycofani lub rozgniewani oraz rozdrażnieni. Pamiętaj jednak, że ich zachowanie nie ma związku z tobą, ale z doświadczaną traumą.
- Daj czas osobom cierpiącym na PTSD na wyciszenie się, przy jednoczesnym zasygnalizowaniu, że w razie chęci rozmowy jesteś obok i chętnie wysłuchasz.
Czy PTSD może… pomóc?
Objawy zespołu stresu pourazowego to, wbrew pozorom, reakcja obronna organizmu na doznaną traumę.
Z jednej strony odtwarzanie w pamięci traumatycznych wydarzeń pozwala lepiej zrozumieć, co się stało i pomaga w przetrwaniu. Z drugiej odrętwienie, w które często wpadają cierpiący na PTSD, powstrzymuje psychikę przed ciągłym przeżywaniem wydarzeń, zapobiegając nadmiernemu wyczerpaniu fizycznemu i psychicznemu. Natomiast nadmierna czujność przyśpiesza reakcję organizmu na wypadek, gdyby sytuacja się powtórzyła.
Warto zdać sobie sprawę, że w obliczu trwającego konfliktu, osoby wysoko wrażliwe, nie będące ofiarami ani świadkami działań wojennych, również mogą cierpieć na PTSD. Nadmiar informacji oraz relacji, a także drastyczne zdjęcia z terenów, objętych konfliktem, pokazywane intensywnie w mediach, mogą przyczynić się do wysokiego poziomu stresu oraz lęku.