12 marca 2022 r. wprowadzono Ustawę o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. Znalazły się w niej zapisy, dotyczące osób g/Głuchych, uchodzących z terenów, ogarniętych wojną.
Liczba niesłyszących Ukraińców, którzy dotąd przewinęli się przez Polskę, może sięgać nawet dwóch tysięcy.
O Ustawie, jej szczegółowych zapisach oraz o tym, co tym wszystko ma wspólnego z Konwencją ONZ o prawach osób niepełnosprawnych przeczytacie w naszym artykule.
Jakie prawa zyskują uchodźcy na mocy Ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy?
Na mocy Ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa:
- pobyt obywatela Ukrainy, który wjechał na terytorium Polski bezpośrednio z Ukrainy w związku z działaniami wojennymi w okresie od 24 lutego 2022 r. i deklaruje zamiar pozostania na terytorium Polski, uznaje się za legalny przez okres 18 miesięcy licząc od dnia 24 lutego 2022 r,
- pobyt obywatela Ukrainy na terytorium RP podlega rejestracji podczas kontroli granicznej przez komendanta placówki Straży Granicznej lub na podstawie wniosku. Wniosek należy złożyć w gminie nie później niż 60 dni od dnia wjazdu na terytorium RP,
- obywatel Ukrainy, którego pobyt w Polsce uznaje się za legalny na zasadach określonych w Ustawie, powinien wystąpić do dowolnego urzędu gminy o nadanie numeru PESEL,
- umożliwia się podejmowanie i wykonywanie działalności gospodarczej w Polsce na takich samych zasadach jak obywatele polscy, jednak pod warunkiem legalności pobytu i uzyskania numeru PESEL.
Ponadto dzięki Ustawie z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, obywatele Ukrainy legalnie przebywający w Polsce mogą legalnie pracować. Wymogiem jest, aby pracodawca powiadomił powiatowy Urząd Pracy właściwy ze względu na siedzibę podmiotu powierzającego wykonywanie pracy w terminie 14 dni od dnia podjęcia pracy przez cudzoziemca.
Co więcej, na mocy Ustawy uchodźcom z Ukrainy przysługuje prawo do:
- zarejestrowania się jako osoba bezrobotna albo poszukująca pracy;
- świadczenia rodzinnego, wychowawczego, „na dobry start”, rodzinnego kapitału opiekuńczego, dofinansowania do opłat w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna;
- świadczeń pieniężnych i niepieniężnych z pomocy społecznej;
- jednorazowego świadczenia pieniężnego w wysokości 300 zł na osobę w rodzinie, na utrzymanie i bieżące wydatki (wymagane jest posiadanie numeru PESEL);
- bezpłatnej pomocy psychologicznej;
- pomocy żywnościowej w ramach Europejskiego Funduszu Pomocy Najbardziej Potrzebującym;
- opieki medycznej (z wyłączeniem leczenia uzdrowiskowego i rehabilitacji uzdrowiskowej oraz podawania wyspecjalizowanych leków); pomocy osobom niepełnosprawnym;
- zwolnienia z opłat za studia, stypendium socjalnego, kredytu studenckiego;
- możliwości kształcenia dzieci, udziału w zajęciach dydaktycznych.
Specustawa o pomocy obywatelom Ukrainy a język migowy
Omawiana w naszym artykule Ustawa z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa wprowadza także bardzo ważne zmiany w ustawie o języku migowym i innych środkach komunikowania się.
Zgodnie z nią możliwe będzie korzystanie z wybranej przez siebie formy szkolenia z:
- języka polskiego,
- PJM,
- SJM,
- SKOGN.
Możliwe będzie również skorzystanie z tłumacza-przewodnika.
Nowelizacja dotyczy:
- osób doświadczających trwale lub okresowo trudności w komunikowaniu się,
- członków ich rodzin,
- osób posiadających stały lub bezpośredni kontakt z osobami, mającymi trudności w komunikowaniu się.
Uprawnione osoby, na mocy nowelizacji ustawy o języku migowym i innych środkach komunikowania się, wprowadzonej w specustawie z 12 marca, będą mogły starać się o sfinansowanie kosztu szkolenia ze środków PFRON.
Nowelizacja obejmuje także głuchych Polaków, którzy będą mogli na jej podstawie uczyć się języka polskiego.
Na zmianach skorzystają zatem zarówno głusi Ukraińcy przebywający w Polsce, którzy będą mogli uczyć się polskiego języka migowego i języka polskiego, jak i obywatele polscy, cierpiący na niepełnosprawność słuchu. Dzięki dofinansowaniu kursów języka polskiego będą oni mogli samodzielne funkcjonować.
Nowelizacja ustawy o języku migowym i innych środkach komunikowania się a Konwencja ONZ o prawach osób niepełnosprawnych
Wprowadzona nowelizacja w ustawie o języku migowym i innych środkach komunikowania się jest zgodna z zapisami Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych.
Celem Konwencji jest bowiem ochrona i zapewnienie pełnego oraz równego korzystania z praw człowieka i podstawowych wolności przez osoby z niepełnosprawnościami na równi ze wszystkimi innymi obywatelami.
Warto również pamiętać, że Konwencja bardzo mocno podkreśla konieczność usamodzielnienia się osób z niepełnosprawnościami, co będzie możliwe min. poprzez naukę języka polskiego przez osoby cierpiące na niepełnosprawność słuchu. Dzięki znajomości języka będą oni mogli samodzielne funkcjonować i na równych prawach uczestniczyć w życiu społeczeństwa, a także mieć pełen dostęp do usług.
Przypomnieć należy w tym miejscu, że państwa strony niniejszej konwencji uznają równe prawo wszystkich osób niepełnosprawnych do życia w społeczeństwie, wraz z prawem dokonywania takich samych wyborów, na równi z innymi osobami, oraz podejmą efektywne i odpowiednie środki w celu ułatwienia pełnego korzystania przez osoby niepełnosprawne z tego prawa oraz ich pełnej integracji i pełnego udziału w życiu społeczeństwa. Prawe te osobom g/Głuchym zapewni właśnie możliwość bezpłatnej nauki języka polskiego.
Co więcej, aby umożliwić osobom niepełnosprawnym samodzielne funkcjonowanie i pełny udział we wszystkich sferach życia, Państwa Strony podejmą odpowiednie środki w celu zapewnienia osobom niepełnosprawnym, na zasadzie równości z innymi osobami, dostępu do środowiska fizycznego, środków transportu, informacji i komunikacji, w tym technologii i systemów informacyjno-komunikacyjnych, a także do innych urządzeń i usług, powszechnie dostępnych lub powszechnie zapewnianych, zarówno na obszarach miejskich, jak i wiejskich.
Jednym z tych środków są właśnie refundowane kursy języka polskiego dla osób z niepełnosprawnością słuchu.
Trzeba pamiętać, że dla osób z niepełnosprawnością słuchu język polski jest językiem obcym. Funkcjonuje on na podobnej zasadzie, co inne języki europejskie obce dla osób słyszących. Osoby g/Głuche, bez odbycia kursu, nie będą w stanie go zrozumieć.
Najwyższy czas wdrożyć Konwencję
Rząd Polski podpisał Konwencję ONZ o prawach osób niepełnosprawnych 20 marca 2007 roku. Ratyfikował ją 6 września 2012 roku, jednak nadal jej zapisy nie zostały wdrożone.
Zaradzić tej sytuacji ma opracowanie projektu ustawy wdrażającej Konwencję o prawach osób niepełnosprawnych.
Projekt polega na przygotowaniu projektu ustawy wdrażającej Konwencję o prawach osób niepełnosprawnych o proponowanej nazwie: Ustawa o wyrównywaniu szans osób z niepełnosprawnościami wraz z OSR i uzasadnieniem, jak też propozycji zmian legislacyjnych podążających za nową ustawą. Konwencja ONZ o prawach osób niepełnosprawnych (KPON) zobowiązuje Państwa-strony tego dokumentu do podjęcia wszelkich działań na rzecz urzeczywistniania postanowień i monitorowania ich realizacji, a także upowszechniania jej zapisów w świadomości obywateli, w tym obywateli z niepełnosprawnościami.
W ramach projektu zamierzamy przeprowadzić szeroko zakrojone konsultacje społeczne, dotyczące zapisów projektowanej Ustawy.
Spotkania konsultacyjne odbywać się będą od maja do czerwca 2022 roku.
Konsultacje społeczne będą miały zarówno ogólnopolski, jak i regionalny charakter i będą zakrojone na bardzo szeroką skalę.
Planujemy:
- 2 spotkania ogólnopolskie, na początek i koniec okresu konsultacji,
- 16 spotkań regionalnych, mających charakter tematyczny,
- 10 spotkań eksperckich.
Zapraszamy do śledzenia naszej strony oraz mediów społecznościowych. Na bieżąco będą pojawiać się w nich informacje o terminach konsultacji i poruszanych na nich tematach. Niebawem zamieścimy na nich również formularze zgłoszeniowe na spotkania.