Prawne aspekty zatrudnienia w organizacjach pozarządowych - Fundacja Instytut Rozwoju Regionalnego

Konstytucja zawiera gwarancję wypłaty minimalnego wynagrodzenia oraz postulat zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Podstawowym, ustawowym źródłem prawa pracy jest Kodeks Pracy. Przepisy w szczególnych dziedzinach, znajdują się w innych ustawach, np. ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, zawiera normy czasu pracy osób z orzeczoną niepełnosprawnością. Oddzielnie uchwalono też ustawę o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. Źródłami prawa pracy są ponadto rozporządzenia, np. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Do źródeł prawa pracy zalicza się również zbiorowe układy pracy oraz regulaminy i statuty obowiązujące w zakładach pracy.

W Polsce obowiązuje także kilkadziesiąt konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy. Uprawnienia osób zatrudnionych są zawarte również w Europejskiej Karcie Społecznej a także w prawie Unii Europejskiej.

Kodeks pracy zakazuje dyskryminacji m.in. ze względu na płeć czy niepełnosprawność. Odmienne traktowanie może natomiast wynikać z cech osobistych, np. młodociani, kobiety w okresie ciąży czy osoby o różnych kwalifikacjach. Przejawem dyskryminacji może być zwłaszcza odmowa przyjęcia do pracy. Dyskryminacja nie występuje, jeśli odmowa wynika z rodzaju pracy lub warunków jej wykonywania.

Naruszenie zasady równego traktowania jest podstawą do otrzymania przez pracownika odszkodowania, chyba, że pracodawca udowodni, że kierował się obiektywnymi powodami.

W Gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 6 procent osób niepełnosprawnych, jest zwolniony z obowiązkowych składek na PFRON. Dotyczy to pracodawców, którzy mają co najmniej 25 pracowników. Dodatkowo, podmioty państwowe i samorządowe, mają obowiązek umieścić w ogłoszeniach o pracy, informację czy osiągnęli współczynnik zatrudnienia pracowników niepełnosprawnych co najmniej 6 %. Jeżeli go nie osiągają, są zobowiązani przyznać pierwszeństwo w zatrudnieniu osobie niepełnosprawnej, jeśli osoba taka znajdzie się w gronie pięciu najlepszych kandydatów na stanowisko nie kierownicze.

Organizacja pozarządowa to zasoby, lecz również relacje. Zasoby to sprzęt, lokal, środki finansowe oraz zasoby ludzkie. Te ostatnie to zarówno pracownicy jak też współpracownicy i wolontariusze. Obok zarządu, który kieruje organizacją, potrzeba osób, które aktywnie działają w radzie fundacji czy stowarzyszenia.

Zatrudniać można na umowę o pracę lub na umowy cywilnoprawne: umowę zlecenie i umowę o dzieło. Pracownik może być też zatrudniony w formie telepracy.

Pracodawca ma obowiązek dostosować miejsce pracy do potrzeb osoby niepełnosprawnej. Pracownik z niepełnosprawnością ma prawo do skróconego czasu pracy, dodatkowej przerwy w pracy, urlopu rehabilitacyjnego i zwolnienia na czas odbywania turnusu rehabilitacyjnego oraz niezbędnych badań lekarskich i zabiegów oraz zakupu albo naprawy sprzętu rehabilitacyjnego.

Wolontariat to świadome, dobrowolne i bezinteresowne działanie na rzecz innych osób, z wyłączeniem związków rodzinno-koleżeńsko-przyjacielskich. Najczęściej polega na bezinteresownej pomocy potrzebującym. Posiadanie wolontariuszy pozwala organizacji rozszerzać swoje działania. Podnosi także jej prestiż, ponieważ jest dziś bardzo popularny. Wolontariuszami zostają nie tylko ludzie młodzi, lecz także wykwalifikowani pracownicy firm oraz osoby starsze.

W 2014 r. odbyły się konsultacje publiczne projektu zmiany ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych. Jej celem było przywrócenie przepisu, zgodnie, z którym osoby ze znacznym i umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, mogą pracować maksymalnie 7 godzin dziennie i 35 tygodniowo. W trakcie konsultacji, Polska Organizacja Pracodawców Osób Niepełnosprawnych zaproponowała, aby wprowadzić dodatkowy przepis. Na jego mocy, lekarz przeprowadzający badanie profilaktyczne a w razie jego braku lekarz sprawujący opiekę nad osobą niepełnosprawną, mógłby, na wniosek tej osoby, wyrazić zgodę na pracę w wymiarze większym niż 7 godzin dziennie i 35 godzin tygodniowo. Ostatecznie, taki właśnie przepis znalazł się w ustawie.

Film z tłumaczeniem na polski język migowy.

Wróć do początku strony