Dostępność – prawo i praktyka - Fundacja Instytut Rozwoju Regionalnego

W naszym społeczeństwie żyją osoby pełnosprawne i niepełnosprawne. Jeżeli przestrzeń wokół nas oraz produkty i usługi, z których korzystamy będą dostępne dla każdego, będziemy społeczeństwem inkluzywnym, czyli włączającym w swoje funkcjonowanie wszystkich. Dostępność jest ważna nie tylko dla osób z niepełnosprawnościami. Jeśli między piętrami można przemieszczać się windą, skorzystają z tego zarówno osoby na wózku inwalidzkim, osoby o kulach, jak i osoby w podeszłym wieku oraz z dużym lub ciężkim bagażem. Dla osób niewidomych ważne są z kolei strony internetowe oraz oprogramowanie zgodne z międzynarodowym standardem dostępności cyfrowej WCAG 2.1 a dla Głuchych, napisy oraz tłumacz języka migowego. Standard dostępności cyfrowej uwzględnia również dostępność dla osób, które nie rozróżniają kolorów, słabo widzą oraz nie są w stanie korzystać z komputera za pomocą myszki.

W 2019 r. zostały uchwalone ustawa o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami oraz ustawa o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych. Nakładają one obowiązek uwzględniania potrzeb osób ze szczególnymi potrzebami w prowadzonej i planowanej działalności oraz zapewnienia, co najmniej minimalnej, dostępności w 3 dziedzinach: architektonicznej, informacyjno-komunikacyjnej i cyfrowej. Podmioty publiczne, które są zobowiązane do wdrażania tych przepisów to nie tylko urzędy, lecz także jednostki, które im podlegają. Chodzi, więc przykładowo o szkoły, biblioteki, muzea itp. Dostępność architektoniczna polega na usuwaniu barier w budynkach publicznych, umieszczeniu w nich informacji o rozkładzie pomieszczeń, co najmniej w sposób wizualny i dotykowy lub głosowy. Zapewnieniu wstępu do budynku osobie z psem asystującym oraz ewakuacji osób ze szczególnymi potrzebami.

Dostępność informacyjno-komunikacyjna, to możliwość kontaktowania się z podmiotem publicznym za pomocą środków wspierających komunikowanie się (poczta elektroniczna, SMS, MMS lub komunikatory internetowe, komunikacja audiowizualna, przesyłanie faksów, strona internetowa spełniająca standard WCAG 2.1 na poziomie, co najmniej AA. Zamiennie może być zapewniony dostęp online do usługi tłumacza przez strony internetowe i aplikacje. Wymagana jest też pętla indukcyjna. Podmiot publiczny Ma także obowiązek zamieścić na swojej stronie internetowej, informacje o zakresie swojej działalności w pliku odczytywalnym maszynowo, czyli za pomocą czytnika ekranu, nagrania treści w polskim języku migowym oraz informacji w tekście łatwym do czytania.

Dostępność cyfrowa, oznacza, że strony internetowe oraz ich zawartość (filmy, grafiki, pliki tekstowe) powinny spełniać międzynarodowy standard dostępności cyfrowej WCAG 2.1 na poziomie, co najmniej AA., z wyjątkiem jednego wymogu. Nie ma obowiązku umieszczania napisów w filmach emitowanych na żywo. Te same zasady obowiązują w stosunku do intranetu i ekstranetu używanych w podmiocie.

Nowe przepisy nakazują, aby każdy podmiot publiczny wyznaczył, co najmniej jednego koordynatora ds. dostępności. Ma on za zadanie wspierać osoby ze szczególnymi potrzebami w dostępie do usług podmiotu.

Osoba ze szczególnymi potrzebami ma prawo złożenia do podmiotu publicznego wniosku o zapewnienie jej dostępności. Jeśli podmiot jej nie zapewni, przysługuje skarga na brak zapewnienia dostępności. W nowych przepisach nałożono też pewne obowiązki na podmioty prywatne. Organizacje pozarządowe brały aktywny udział w przygotowaniu projektów tych przepisów, czyli uczestniczyły w konsultacjach publicznych projektów ustaw. Przykładowo, Fundacja Instytut Rozwoju Regionalnego zaproponowała, aby w art. 8 projektu ustawy o dostępności cyfrowej, skreślić ust. 1 pkt 1 i 2. Ministerstwo Cyfryzacji zgodziło się częściowo z tą propozycją. Skreślony został pkt 1. Stanowił on, że podmioty, które zatrudniają nie więcej niż 30 pracowników nie muszą spełniać wymogów dostępności cyfrowej. Pozostał natomiast zapis pkt 2, że nie ma obowiązku zapewnienia dostępności cyfrowej, gdy wiązałoby się to z poniesieniem nadmiernych kosztów.

Informacji o aktualnych projektach ustaw i rozporządzeń należy szukać na stronach Kancelarii Prezesa Rady Ministrów i poszczególnych ministrów.

Film z tłumaczeniem na polski język migowy.

Wróć do początku strony