Dzisiaj, 27 czerwca, obchodzimy bardzo ważne święto, czyli Światowy Dzień Osób Głuchoniewidomych.
To właśnie w tym dniu urodziła się Helen Keller (1880-1968): głuchoniewidoma pisarka i działaczka społeczna, broniąca w XIX wieku praw kobiet i niewolników, a także praw osób głuchoniewidomych. Utytułowana amerykańskim odznaczeniem prezydenckim Medalu Wolności ukończyła studia wyższe i przemawiała przed głowami państw.
Światowy Dzień Głuchoniewidomych poprzedzony jest Międzynarodowym Tygodniem Wiedzy o Osobach Głuchoniewidomych, który obchodzony jest w dniach 20 – 26 czerwca 2022 roku.
Ocenia się, że w Polsce żyje co najmniej siedem tysięcy osób Głuchoniewidomych.
Głuchoniewidomi, czyli grupa najmniej liczna i najbardziej zróżnicowana
Chociaż całą grupę osób głuchoniewidomych charakteryzuje równoczesne, poważne uszkodzenie słuchu i wzroku, nie jest to grupa jednorodna.
Wyróżnić można bowiem różne rodzaju tej niepełnoprawności.
Pierwszy podział przebiega według okresu życia, w którym niepełnoprawność wystąpiła.
Osoba głuchoniewidoma zatem może być:
- Osobą głuchoniewidomą od urodzenia.
- Stać się osobą głuchoniewidomą w trakcie życia w wyniku chorób między innymi genetycznych, urazów lub podeszłego wieku.
Drugi podział omawianej grupy osób z niepełnoprawnościami przebiega według stopnia uszkodzenia zmysłów słuchu i wzroku.
Dlatego też wyróżnia się osoby Głuchoniewidome z:
- Równoczesną, całkowitą niepełnosprawnością słuchu i wzroku (między 3% a 6% populacji głuchoniewidomych).
- Całkowitą niepełnosprawnością słuchu i słabowzrocznością (około 20% populacji głuchoniewidomych).
- Niedosłuchem i całkowitą niepełnosprawnością wzroku (ok 20% populacji głuchoniewidomych).
- Niedosłuchem i słabowzrocznością (ok 50% populacji głuchoniewidomych).
Jak komunikują się osoby głuchoniewidome?
Osoby głuchoniewidome, ze względu na swoją sprzężoną niepełnosprawność, doświadczają wielu trudności w codziennym życiu. Jedną z nich jest trudność w komunikacji, przy czym warto zdać sobie sprawę, że forma porozumowania się osób głuchoniewidomych zależy od stopnia uszkodzenia zmysłów słuchu i wzroku.
I tak, osoby które nie słyszą od urodzenia lub wczesnego najczęściej porozumiewają się językiem migowym wraz z alfabetem palcowym. Alfabet palcowy można odczytywać wzrokowo lub dotykowo.
Niewidomi i słabowidzący z umiarkowanym niedosłuchem mogą porozumiewać się mową ustną z wykorzystaniem sprzętu wzmacniającego odbiór dźwięków.
Inna formą komunikacji może być pisanie na dłoniach liter alfabetu łacińskiego lub korzystanie z pisma brajla.
Alfabet Lorma jako uniwersalna metoda komunikacji osób głuchoniewidomych
Uniwersalną metodą komunikacji dla wszystkich osób głuchoniewidomych jest tzw. dotykowy alfabet Lorma, opracowany w połowie XIX w. Posługiwanie się nim polega na kreśleniu linii lub stawianiu punktów linii i znaków na dłoni rozmówcy, które odpowiadają poszczególnym literom alfabetu.
Znaki mogą być stawiane zarówno na powierzchni wewnętrznej, jak i zewnętrznej ręki prawej lub lewej.
Opracowania wersji polskiej alfabetu Lorma dokonała Małgorzata Benisz-Stępień.
Wzbogaceniem komunikacji za pomocą alfabetu Lorma są:
- sygnały umowne dotyczące określonych sytuacji, np. prośba „teraz nie mów”,
- skróty literowe lub gestowe dotyczące często powtarzających się słów czy okoliczności, takie jak potwierdzenie, niezrozumienie wyrazu czy prośba o powtórzenie.